Της Άντας  Σεϊμανίδη

(Αναδημοσίευση από το ecopress.gr)

Δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία η απόφαση της 6ης  Μαρτίου 2020 του Γενικού Γραμματέα Βιομηχανίας Πελοπίδα  Καλλίρη για την άμεση συγκρότηση της επιτροπής που θα εξετάσει τις επόμενες μέρες τις προτάσεις τροποποίησης του κανονισμού λειτουργίας της Βιομηχανικής Περιοχής Πάτρας.

Στους βιομηχανικούς και επιμελητηριακούς κύκλους, είναι κοινό μυστικό ότι οι σχέσεις ανάμεσα σε υφιστάμενες βιομηχανικές περιοχές που αυτοαποκαλούνται  ως  «οι γενναίοι των πάρκων» και στην διαχειρίστρια εταιρεία  ΕΤΒΑ-ΒΙΠΕ  βρίσκονται  εδώ και καιρό σε «θολά νερά» με  τις  μεν εγκατεστημένες επιχειρήσεις να  διαμαρτύρονται για μια σειρά κρίσιμων ζητημάτων που αφορούν την κατάσταση των υποδομών και των υπηρεσιών, τη  δε ΕΤΒΑ-ΒΙΠΕ  να υπενθυμίζει  οφειλές  ύψους  30 εκ. ευρώ  από πλευράς  των εγκατεστημένων.

Ο κόμπος έφτασε όμως στο χτένι, όταν  η ισχυρή  ΒΙΠΕ της  Πάτρας, κάνοντας  χρήση του  νόμου  4605/2019 που προβλέπει ότι μια ΒΙΠΕ μπορεί να ζητήσει την επανεξέταση των κανονισμών λειτουργίας εφόσον την αιτηθεί το 20% των εγκατεστημένων επιχειρήσεων οδήγησε  το θέμα  στην  προαναφερθείσα   επιτροπή,   αναγκάζοντας  έμμεσα  την Πολιτεία  να πάρει θέση:  πρώτον, σε προτάσεις  που παραπέμπουν σε μεγαλύτερη εμπλοκή των επιχειρήσεων στη διαχείριση των πάρκων και δεύτερον, στην ανάληψη πιο ουσιαστικού ρόλου και εποπτείας στη διαχείριση και ανάπτυξη των βιομηχανικών περιοχών  με  απώτερο στόχο να   γίνουν  αυτές πιο λειτουργικές και ανταγωνιστικές.

Η επιτροπή

Πρόεδρος  της  επιτροπής  που θα εξετάσει τις προτάσεις αλλαγής των κανονισμών λειτουργίας της ΒΙΠΕ Πάτρας είναι η κα Ειρήνη Πιττάρα, Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Αδειοδότησης επιχειρήσεων και Επιχειρηματικών Πάρκων ενώ  ως  μέλη  μετέχουν η κα Αναστασία Μητανίδη της  ιδίας διεύθυνσης , η κα Μ. Νικολάου , ως  εκπρόσωπος της ΕΤΒΑ-ΒΙΠΕ, ο κ. Πέτρος Μαντάς, πρόεδρος του Συνδέσμου Εγκατεστημένων Επιχειρήσεων στη  ΒΙΠΕ Πάτρας-ΣΕΒΙΠΑ  και  ο κ. Βασίλης Καλαμαράς, ως εκπρόσωπος  του Επιμελητηρίου Αχαϊας. Επί της διαδικασίας, η έκθεση που θα συνταχθεί από την  επιτροπή  διαβούλευσης  διαβιβάζεται στη συνέχεια στον υπουργό Ανάπτυξης,  με απόφαση του οποίου θα συντελεστεί  η  όποια τροποποίηση του κανονισμού λειτουργίας.

Οι θέσεις των εμπλεκομένων

Με στόχο του συνοπτικού αυτού άρθρου στο ecopress την ανάδειξη επίκαιρων ερωτημάτων σχετικά με το μέλλον  των υφιστάμενων πάρκων, ιδού πώς  διαμορφώνονται  στην παρούσα φάση οι  θέσεις των άμεσα εμπλεκομένων.

ΕΤΒΑ-ΒΙΠΕ: η χαμηλή εισπραξιμότητα δυσκολεύει έργα και επενδύσεις

Η ΕΤΒΑ ΒΙ.ΠΕ. Α.Ε  που έχει σήμερα την εκμετάλλευση και διαχείριση 25 Βιομηχανικών Περιοχών (ΒΙ.ΠΕ.) καθώς επίσης  την εκμετάλλευση με εκχώρηση της διαχείρισης σε δύο  ΒΙ.ΠΕ. που είναι πλέον ουσιαστικά αυτοδιαχειριζόμενες,  είναι μια ιδιωτική εταιρεία που προήλθε το 2003 µε την απόσχιση του Κλάδου των Βιομηχανικών Περιοχών από την ΕΤΒΑbank, κατά την εξαγορά της από τον Όµιλο Πειραιώς.  Μέχρι σήμερα βασικός της μέτοχος παραμένει ο  Όμιλος Πειραιώς,  ενώ  µε  35%  συμμετέχει  και το Ελληνικό  Δημόσιο μέσω της ΕΕΣΥΠ-Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας (Υπερταμείο). Είναι  ο μεγαλύτερος διαχειριστής Οργανωμένων  Υποδοχέων  Δραστηριοτήτων  (ΣΣ Πάρκων) στη χώρα ( συνολικά στην Ελλάδα υπάρχουν 49 θεσμοθετημένοι ΟΥΔ και περισσότεροι από 250 μη θεσμοθετημένοι) συνεχίζει τη δημιουργία νέων ( Πάρκο Οινοφύτων)  και επιπλέον έχει εισέλθει σε νέα πεδία δραστηριότητας, όπως είναι τα logistics με το Θριάσιο και  η παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ.

Πώς  αντιμετωπίζει όμως η ΕΤΒΑ-ΒΙΠΕ  τις ενστάσεις των εγκατεστημένων και  πώς απαντά όταν αυτές δια των αντιπροσώπων τους θέτουν θέματα υστέρησης υποδομών, ακριβών υπηρεσιών κλπ;  Το δηλώνει επίσημα με κάθε ευκαιρία ο κ. Αθανάσιος  Ψαθάς , Διευθύνων Σύμβουλος  της εταιρείας  και  Αντιπρόεδρος  ΔΣ  της ΕΑΝΕΠ Ασωπού Οινοφύτων:  «η εισπραξιμότητα των κοινοχρήστων σε όλες τις ΒΙ.ΠΕ. του δικού μας δικτύου ανέρχεται σε 55% κατά μ.ο., με μέσο όρο χρέωσης για την πλειονότητα των επιχειρήσεων (δηλαδή για τις 1344 σε σύνολο 1638 λειτουργουσών) τα €68/μήνα. Συνολικά, το σωρευμένο χρέος προς την ΕΤΒΑ ΒΙ.ΠΕ. ανέρχεται σε περισσότερα από €30 εκατ.  Αυτό είναι και το πρόβλημα, εξαιτίας του οποίου γίνεται ιδιαίτερα δύσκολη  η πραγματοποίηση επενδύσεων και δαπανών που δεν είναι απαραίτητες από τη νομοθεσία και τους κανονισμούς λειτουργίας, καθώς είναι πολύ αμφίβολο αν η ΕΤΒΑ-ΒΙΠΕ θα ανακτήσει ποτέ τα έξοδά της.  Εχουμε δε το φαινόμενο, οι ασυνεπείς επιχειρήσεις «free riders» να επιβαρύνουν τις συνεπείς». Ο κ. Ψαθάς  έχει  επίσης διευκρινίσει σε σχετική συζήτηση στον  ΣΕΒ , ότι  η ΕΤΒΑ-ΒΙΠΕ ΑΕ είναι μια ιδιωτική εταιρεία με τυπική αρμοδιότητα τη διαχείριση των πάρκων η οποία δεν μπορεί να λειτουργεί επί ζημία όπως  η πάλαι ποτέ κρατική ΕΤΒΑ. Τελικό συμπέρασμα: Η χρηματοδότηση των οποιονδήποτε έργων στις ΒΙΠΕ συναρτάται με την εισπραξιμότητα των κοινοχρήστων που όμως διαφέρει σημαντικά στις διάφορες ΒΙ.ΠΕ. του δικτύου της . Όπου λοιπόν υπάρχει χαμηλή εισπραξιμότητα υπενθυμίζεται με κάθε ευκαιρία (συμπεριλαμβανομένης της δικαστικής οδού) η ανάγκη συμμόρφωσης. Επιχειρηματικά κουτσομπολιά μάλιστα θέλουν τον κ. Ψαθά, διακεκριμένο ας σημειωθεί στέλεχος  του χρηματοικονομικού τομέα να  διαθέτει ειδικό «τεφτέρι» με τις οφειλές των εγκατεστημένων επιχειρήσεων το οποίο και έχει σχεδόν πάντα μαζί του!

Το σίγουρο είναι ότι η ΕΤΒΑ-ΒΙΠΕ  που σήμερα,  βρίσκεται σε διαδικασία εκπόνησης στρατηγικού πλάνου ανάπτυξής της τα επόμενα χρόνια,  προβληματίζεται  για την παραπέρα αξιοποίηση των  υφιστάμενων βιομηχανικών περιοχών αναζητώντας έναν ανανεωμένο ρόλο που ταιριάζει περισσότερο στο προφίλ μιας ιδιωτικής εταιρείας. Προς αυτήν την κατεύθυνση  πρότεινε πρόσφατα την θεσμοθέτηση της δυνατότητας των ΦΔΔ να λειτουργούν ως “one-stop shop” για τις εγκατεστημένες επιχειρήσεις και εφόσον πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια, ως Ενδιάμεσοι Φορείς Διαχείρισης με αρμοδιότητα και στην αδειοδότηση των επιχειρήσεων που εγκαθίστανται και λειτουργούν εντός ΟΥΔ θεωρώντας ότι αυτό θα αποβεί προς όφελος των επιχειρήσεων, καθώς θα απλοποιηθούν και θα επιταχυνθούν οι διαδικασίες

ΣΕΒΙΠΑ: Είμαστε ιδιοκτήτες θέλουμε να εμπλακούμε στη διαχείριση

Από τη δική τους πλευρά, οι Εγκατεστημένες Επιχειρήσεις  που υπέβαλαν αίτηση για αναθεώρηση του Κανονισμού Λειτουργίας της ΒΙΠΕ Πάτρας εκπροσωπούμενες από τον ΣΕΒΙΠΑ,  κάθε άλλο παρά εντάσσονται στην κατηγορία του «κακοπληρωτή». Η  Πάτρα είναι μια οργανωμένη βιομηχανική περιοχή  με 64 ισχυρές επιχειρήσεις (ορισμένες από τις οποίες πολυεθνικές) και με ένα από τα καλύτερα ποσοστά ανταπόκρισης στις χρεώσεις του διαχειριστή. Σημειώνεται μάλιστα ότι η αίτηση αναθεώρησης του κανονισμού λειτουργίας από πλευράς των εταιρειών της ΒΙΠΕ Πάτρας ήταν σχεδόν καθολική. Ο στόχος λοιπόν της κίνησης όπως αναφέρει ο Πρόεδρος  του ΣΕΒΙΠΑ  κ. Πέτρος  Μαντάς  Αρχιτέκτων μηχανικός, επιχειρηματίας  του  κατασκευαστικού κλάδου  και  γέννημα-θρέμμα της Πάτρας  με  ευρεία αποδοχή στον επιχειρηματικό χώρο είναι η πιο ενεργός εμπλοκή  των εγκατεστημένων επιχειρήσεων στη διαχείριση  δεδομένου ότι κατέχουν και τη συντριπτική πλειοψηφία των οικοπέδων. Οι Πατρινοί θεωρούν επιπλέον ότι οι χρεώσεις  του διαχειριστή (π.χ. 10% για αποθεματικά ετησίως και 20% εγγυημένου περιθωρίου επί των δαπανών) δεν είναι δίκαια αλλά ούτε και τα εφαρμοζόμενα μοντέλα,  επικαλούμενοι σειρά παραδειγμάτων τα οποία προφανώς θα αναφέρουν και στην Επιτροπή.  Ένας επιπλέον στόχος  τους είναι και  η έμμεση πίεση προς την  Πολιτεία  να προχωρήσει σε  κινήσεις βελτίωσης  των έργων και υποδομών στις  ΒΙΠΕ  με εξειδικευμένους όρους  προκειμένου να γίνουν πιο λειτουργικές και ανταγωνιστικές.  Όπως χαρακτηριστικά  τονίζει ο κ. Μαντάς «από την ίδρυσή τους μέχρι σήμερα, οι ΒΙΠΕ δεν έχουν αλλάξει ως προς τις βασικές αρχές λειτουργίας τους. Ετσι, από θερμοκοιτίδες υποδοχής επιχειρηματικότητας που παρείχαν φθηνή γη, υποδομές και υπηρεσίες, σήμερα έχουν μετατραπεί σε χώρους με υποδομές που έχουν χρόνια να βελτιωθούν, με τεράστιο κόστος απόκτησης γης και διαχείρισης. Ακόμα και στις καλύτερες ΒΙΠΕ δεν έχει προστεθεί καρφί  γι΄ αυτό  και παρατηρείται το  τόσο εκτεταμένο φαινόμενο των άτυπων χώρων βιομηχανικής συγκέντρωσης σε όλη την Ελλάδα»

Ερωτηθείς από την γράφουσα  σχετικά με τις  σημαντικές οφειλές  πολλών εγκατεστημένων επιχειρήσεων προς την ΕΤΒΑ-ΒΙΠΕ,  ο κ. Μαντάς  που εκπροσωπεί παράλληλα και τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο  Εγκατεστημένων  Επιχειρήσεων  Βιομηχανικών  Περιοχών,  επισημαίνει ότι  οι οφειλές  και υπάρχουν και  αυξάνονται τα τελευταία χρόνοα, λόγω όμως των προβλημάτων  που προκαλούν οι εφαρμοζόμενες χρεώσεις. Κάτι που επιβεβαιώνεται και από τις πρόσφατες εξελίξεις με την αυτοδιαχείριση στις ΒΙΠΕ Βόλου και Κιλκίς.  Ειδικά η  Α’ ΒΙΠΕ  Βόλου που έχει προχωρήσει τα δυο τελευταία χρόνια σε αυτοδιαχείριση βελτίωσε την εισπραξιμότητά της από κάτω του 40% επί ΕΤΒΑ ΒΙΠΕ ΑΕ σε 90% ενώ μείωσε κατά 30% τουλάχιστον το κόστος υπηρεσιών εντός 18 μηνών.

Λεπτές ισορροπίες

Ποιες είναι όμως και οι σκέψεις της Πολιτείας σχετικά με τα παραπάνω θέματα; Η κυβέρνηση έχει συμπεριλάβει  τα Επιχειρηματικά  Πάρκα στις  άμεσες προτεραιότητες  της  βιομηχανικής της στρατηγικής  για την προσέλκυση επενδύσεων. Οι  ρυθμίσεις του πρόσφατου πολυνομοσχεδίου  4635/2019 που προωθήθηκε  από τον υφυπουργό  Βιομηχανίας Νίκο Παπαθανάση ευνοώντας επιμέρους αδειοδοτικά θέματα επιχειρήσεων εντός  Ε.Π. και ειδικά θέματα Φορέων Διαχείρισης  είναι ένα καλό δείγμα των σχετικών προθέσεων. Αλλά και η  προηγούμενη κυβέρνηση κινήθηκε προς αυτήν την κατεύθυνση με ένα άλλο θετικό για τη βιομηχανία «δείγμα» τον νόμο  4605/2019 επί υφυπουργίας Στέργιου Πιτσιόρλα.  Τα  θέματα επομένως των παλιών πάρκων είναι γνωστά και μάλιστα συνεργάτης του κ.  Παπαθανάση φέρεται πρόσφατα να  αναγνώρισε την ανάγκη  εκσυγχρονισμού  των υποδομών σε αυτά  υπενθυμίζοντας όμως  με νόημα ότι η ΕΤΒΑ-ΒΙΠΕ  δεν είναι μια κρατικά ελεγχόμενη εταιρεία. Πάντως το υπουργείο Ανάπτυξης προσπαθεί ήδη να εξασφαλίσει στο πλαίσιο του νέου ΕΣΠΑ χρηματοδότηση για  υποδομές συνορεύουσες με τις βιομηχανικές περιοχές (καθώς η απευθείας χρηματοδότηση επιχειρηματικών πάρκων απαγορεύεται από την ΕΕ) , όπως και πόρους για δράσεις καινοτομίας αλλά και περιβαλλοντικά έργα στα οποία δίνεται μεγάλο βάρος.  Τι θα γίνει τώρα με την ΒΙΠΕ Πάτρας και τι  θα προτείνει τελικά στον κ. Παπαθανάση,  η πρόεδρος της  αρμόδιας Επιτροπής της Γενικής Γραμματείας Βιομηχανίας παραμένει ένα ερώτημα. Ακούγεται ότι η  ΕΤΒΑ- ΒΙΠΕ δεν θα ήθελε με τίποτα να «απωλέσει» την περιοχή που της αποδίδει σημαντικά διαχειριστικά έσοδα, ενώ από την άλλη τα επιχειρήματα των εγκατεστημένων είναι  ισχυρά.

Επίκαιρα ερωτήματα

Στο τέλος της ημέρας πάντως  η όλη  συζήτηση  είναι σίγουρο ότι θα λειτουργήσει  υπέρ των πάρκων  καλώντας τους τρεις  βασικούς πρωταγωνιστές ,Πολιτεία, ΕΤΒΑ-ΒΙΠΕ, βιομηχανίες  να δώσουν ξεκάθαρες απαντήσεις στα εξής ερωτήματα:

Σε ότι αφορά την ΕΤΒΑ-ΒΙΠΕ:  Είναι διατεθειμένη   να αποκαταστήσει  πλήρως την  ετοιμότητα των υποδομών και των δικτύων, τη  λειτουργικότητα και η ασφάλεια του χώρου αλλά και τη  βελτίωση της  αισθητικής του περιβάλλοντος στις  ΒΙΠΕ που διαχειρίζεται; Σκοπεύει  να παρέχει υπηρεσίες με την αξιοποίηση  και των εγκατεστημένων επιχειρήσεων; Επιθυμεί να αξιοποιήσει τους νέους κανονισμούς λειτουργίας που πρέπει να καταρτιστούν ως ευκαιρία για μια νέα εταιρική σχέση με τις βιομηχανίες;

Σε ότι αφορά τις ίδιες τις βιομηχανίες: Είναι διατεθειμένες  να  προχωρήσουν αφήνοντας πίσω το γνωστό μοντέλο  της κρατικής προστασίας ; Είναι ώριμες  να αναλάβουν  την ευθύνη της αυτοδιαχείρισης ;  Αλλά και πώς σκοπεύουν να αντιμετωπίσουν το θέμα των όποιων οφειλών τους προς την ΕΤΒΑ-ΒΙΠΕ; Με τη λογική του γνωστού κινήματος των διοδίων «Δεν πληρώνω»;

Σε ότι αφορά την Πολιτεία: Είναι αποφασισμένη να στηρίξει την εντός σχεδίου βιομηχανική εγκατάσταση, επιδιώκοντας ενεργά την αναζωογόνηση και των υφιστάμενων επιχειρηματικών περιοχών  που  συγκεντρώνουν μόνον το 5% των επιχειρήσεων; Είναι διατεθειμένη να ενισχύσει την ανάπτυξη των ΕΠ με δημόσια συγχρηματοδότηση και μέσα από επενδύσεις  με βασικούς άξονες την  προστασία του περιβάλλοντος και την ορθολογική διαχείριση των φυσικών και ενεργειακών πόρων;  Αλλά ακόμα και αν είναι, υπάρχει η πρακτική δυνατότητα; Και φυσικά σε  σχέση με το μοντέλο  διαχείρισης τι  θέση θα πάρει σήμερα που με βάση τον 4605/2019 ζητείται  η άμεση παρέμβασή της;

Λογική διαπίστωση

Τα παραπάνω ερωτήματα οδηγούν πιθανόν και σε μια λογική διαπίστωση: Σε μια χώρα  που καταστρώνει  φιλόδοξα σχέδια  για  την επόμενη γενιά Επιχειρηματικών  Πάρκων (τα  Οινόφυτα έχουν ήδη δρομολογηθεί ως μια  από τις πιο σημαντικές επενδύσεις των επόμενων ετών) τα ήδη υπάρχοντα   είναι καλό  να αντιμετωπιστούν επίσης ως ευκαιρία άμεσης αναζωγόνησης της βιομηχανίας  με παρεμβάσεις που θα απαιτήσουν πολύ μικρότερο κόστος  ενώ  θα έχουν άμεση απόδοση.