Τα συσσωρευμένα προβλήματα δεκαετιών στις βιομηχανικές περιοχές της χώρας, που δημιουργήθηκαν από την έλλειψη συγκροτημένης βιομηχανικής πολιτικής, αλλά και δυνατότητες αναδιοργάνωσης με νέα χρηματοδοτικά εργαλεία και μοντέλα διαχείρισης, αναδείχθηκαν στην εκδήλωση για τα Επιχειρηματικά Πάρκα που πραγματοποιήθηκε από τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Επιχειρήσεων ΒΙΠΕ, την Κυριακή 12 Ιουνίου 2016, στο πλαίσιο του ετήσιου συνεδρίου της εφημερίδας «ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ».

Μια ολοκληρωμένη εικόνα της διάρθρωσης του βιομηχανικού τοπίου της χώρας, παρουσίασε ο κ. Ανδρέας Μουρτζιάδης, γενικός διευθυντής Εφαρμογής Κανονισμών, Υποδομών και Ελέγχου της ΓΓ Βιομηχανίας. Στην Ελλάδα υφίστανται σήμερα 48 οργανωμένοι υποδοχείς βιομηχανικών δραστηριοτήτων, που οργανώθηκαν με τους νόμους 4458/65 και 2545/97. Οι 34 εξ αυτών οργανώθηκαν με το ν.4458 που όριζε ως επισπεύδοντα φορέα την τότε κρατική ΕΤΒΑ και 14 με το ν.2545 που όριζε ότι ο επισπεύδων πρέπει να είναι μια ιδιωτική Α.Ε.

Το 2011 το θεσμικό πλαίσιο τροποποιήθηκε με το ν.3982/11 με τον οποίο έχουν αδειοδοτηθεί 4 Επιχειρηματικά Πάρκα, η κατασκευή των οποίων όμως δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη. Εν τω μεταξύ 6 υποδοχείς εκ των 48 υφισταμένων με τους παλαιούς νόμους, έχουν ενταχθεί στο ν.3982/11.

Πλήθος είναι τα καταγεγραμμένα προβλήματα που παρουσιάστηκαν, όπως η διπλή χρέωση των δημοτικών τελών, δυσλειτουργίες τεχνικών υποδομών λόγω παλαιότητας, υψηλό κόστος αγοράς βιομηχανικών οικοπέδων, χρονοβόρες διαδικασίες αδειοδότησης, έλλειψη πλαισίου χρηματοδότησης, χωροταξικά προβλήματα, κ.ά.

Παράλληλα η απουσία ενός ξεκάθαρου χωροταξικού πλαισίου, οδήγησε σε άναρχη ανάπτυξη άτυπων βιομηχανικών συγκεντρώσεων στην χώρα οι οποίες υπολογίζονται σε 70 σε όλη την χώρα. Η πιο χαρακτηριστική περίπτωση είναι αυτή των Οινοφύτων, όπου 300 επιχειρήσεις παράγουν το 1/3 του εγχώριου βιομηχανικού ΑΕΠ και το 9% όλης της χώρας, αλλά λειτουργούν σε ανορθόδοξο πλαίσιο, με αποτέλεσμα την όξυνση περιβαλλοντικών προβλημάτων.

Ο διευθυντής του Πανελλήνιου Συνδέσμου Επιχειρήσεων ΒΙΠΕ Ευθύμιος Χανιώτης, αναφέρθηκε στις σωρεύσεις προβλημάτων που εμφανίζονται συνήθως με την ίδια μορφή σε όλες τις ΒΙΠΕ, λόγω του ενιαίου τρόπου διαχείρισής τους από την ΕΤΒΑ ΒΙΠΕ.

Επίσης, έθιξε και τα προβλήματα διπλοχρεώσεων από τους ΟΤΑ για υπηρεσίες που δεν παρέχονται, το δυσανάλογα υψηλό κόστος κοινόχρηστων δαπανών για τις εγκατεστημένες επιχειρήσεις, ασυμφωνίες σε θέματα πολεοδομικού σχεδιασμού και χρήσεων γης, την μη αξιοποίηση των κοινόχρηστων χώρων και την ελλιπή έως ανύπαρκτη συντήρηση των υποδομών στις ΒΙΠΕ.

Όλα αυτά τα προβλήματα έχουν οδηγήσει πολλές εγκατεστημένες επιχειρήσεις να σκέφτονται σοβαρά την ανάληψη της διαχείρισης από τις ίδιες με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα την Α΄ ΒΙΠΕ Βόλου που προχώρησε πρόσφατα στην δημιουργία ανώνυμης εταιρείας από τους εγκατεστημένους. Η πρόεδρος της εταιρείας Ιωάννα Κιντά παρουσίασε τον φορέα αυτοδιαχείρισης που συστάθηκε μετά από πολυετείς και επίπονες προσπάθειες των ίδιων των επιχειρήσεων και το μοντέλο λειτουργίας της ΒΙΠΕ που προέκυψε μέσα από την ανάγκη αυτοοργάνωσης των ίδιων των εγκατεστημένων επιχειρήσεων.

Από τα μέσα της δεκαετίας του 80΄ ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών Θεσσαλίας και Κεντρικής Ελλάδος, έφερε στο προσκήνιο το αίτημα αυτοδιαχείρισης. Οι λόγοι που ώθησαν το σύνδεσμο στην επιδίωξη αυτή, ήταν η πλημμελής συντήρηση των κοινόχρηστων χώρων και δικτύων, ο αυθαίρετος τρόπος υπολογισμού των κοινοχρήστων και η μεγάλη απόσταση μεταξύ του ύψους των χρεώσεων και της αυτονόητης ανταποδοτικότητας, η μη εξασφάλιση προστασίας απέναντι σε  αυθαίρετες επιβαρύνσεις σε δημοτικά τέλη από όμορους δήμους, παρά τα όσα ορίζονται στον ιδρυτικό νόμο των ΒΙΠΕ.

Όπως τόνισε η κα Κιντά, η πίεση απέδωσε ορισμένα νομοθετήματα που βελτίωναν το θεσμικό πλαίσιο των ΒΙΠΕ όμως η εκχώρηση της διαχείρισης ωρίμασε με πολύ αργούς ρυθμούς. Το 2002 έγινε μια σοβαρή αλλαγή στο καθεστώς των περιουσιακών στοιχείων και στην ίδια την ΕΤΒΑ δεδομένου ότι εξαγοράστηκε από την Τράπεζα Πειραιώς διαμορφώνοντας ένα νέο περιβάλλον το οποίο ώθησε ακόμα πιο έντονα το αίτημα της αυτοδιαχείρισης.

Τα πρώτα ουσιαστικά βήματα ήταν επίπονα και δύσκολα, γεμάτα σκεπτικισμό, ωστόσο οι εγκατεστημένες επιχειρήσεις επέμειναν στην ανάγκη της αυτοδιαχείρισης. Έτσι, το 2009 συστήθηκε η Α.Ε. με επωνυμία Διαχείριση Α΄ ΒΙΠΕ Βόλου στην οποία συμμετέχουν εγκατεστημένοι με άθροισμα έκτασης 70%. Οι επιχειρήσεις συμμετέχουν με δικαιώματα και υποχρεώσεις ανάλογα με την έκταση που κατέχει η κάθε μια.

Η διαδικασία μεταβίβασης των διαχειριστικών αρμοδιοτήτων όμως αποδείχθηκε πάρα πολύ αργή και ένας από τους λόγους, όπως είπε η κα Κιντά, ήταν το γεγονός ότι η Τράπεζα Πειραιώς ανέλαβε να υλοποιήσει μια νομοθετημένη υποχρέωση για την οποία δεν ήταν προετοιμασμένη, ενώ αντιμετώπιζε με αμφιβολία και σκεπτικισμό έναν υποψήφιο διαχειριστή, ο οποίος από ένα σημείο και μετά θα είχε απόλυτη δικαιοδοσία σε ένα προϊόν εμπορεύσιμο και ευάλωτο από μη συνετή διαχείριση.

Αφού πέρασε μια περίοδος έξι χρόνων με διαβουλεύσεις, συγκρούσεις, συζητήσεις και τελικά κατανόηση, μέσα από μια εξαντλητική διαδικασία ψυχοφθόρου γραφειοκρατίας, μέσα στον Ιούνιο του 2016 συνέρχεται η πρώτη γενική συνέλευση των μετόχων της εταιρείας Α΄ ΒΙΠΕ Βόλου που αναλαμβάνει την διαχείριση, για να αποφασιστεί ο πρώτος οικονομικός προϋπολογισμός και το επίπεδο ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών, το μοντέλο υπολογισμού και επιμερισμού δαπανών, ο τρόπος και ο χρόνος είσπραξής τους, η στελέχωση της εταιρείας καθώς και άλλοι προγραμματισμοί και ιεραρχήσεις.

Στην εκδήλωση συμμετείχε και ο κ. Νίκος Μαντζούφας, ειδικός γραμματέας ΣΔΙΤ του υπ. Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού, ο οποίος παρουσίασε το παράδειγμα του Επιχειρηματικού Πάρκου Χανίων, που δημιουργήθηκε μέσα από το πρόγραμμα συγχρηματοδότησης Jessica. Στην περίπτωση αυτή, μέτοχοι είναι η Συνεταιριστική Τράπεζα Χανίων, οι οικοπεδούχοι και Επιμελητήριο της περιοχής.

Ο κ. Μαντζούφας τόνισε ότι στη νέα προγραμματική περίοδο, αναμένεται η προκήρυξη ανάλογων προγραμμάτων για αντίστοιχες δράσεις. Παράλληλα κάλεσε τους παρευρισκόμενους να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες χρηματοδότησης που προσφέρουν διεθνείς χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί, όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και η EBRD.

Ακόμα, το στέλεχος της Διεύθυνσης Εταιρικών Πελατών της VODAFONE Ευάγγελος Γκορίλας, παρουσίασε το πρόγραμμα αναβάθμισης των τηλεπικοινωνιακών υποδομών και υπηρεσιών της εταιρείας στην περιοχή της Πάτρας και ευέλικτες λύσεις επικοινωνίας για εταιρικούς πελάτες που βρίσκονται εντός οργανωμένων υποδοχέων βιομηχανικής δραστηριότητας και ζητούν αυξημένο επίπεδο υπηρεσιών.

Κλείνοντας τις εργασίες της εκδήλωσης, ο πρόεδρος του ΠΑΣΕΒΙΠΕ Πέτρος Μαντάς, τόνισε ότι ο πανελλήνιος Σύνδεσμος, στοχεύει στην αναβάθμιση και εκσυγχρονισμό των ΒΙΠΕ και την ανάδειξη των εγκατεστημένων επιχειρήσεών τους σε δυνάμεις παραγωγής πλούτου, θέσεων εργασίας και προστιθέμενης αξίας. Για να επιτευχθεί όμως αυτός ο στόχος, απαιτείται η ουσιαστική βοήθεια και υποστήριξη από όλες τις πλευρές.

Όπως τόνισε, το όργανο αυτό είναι ένας συνασπισμός Συνδέσμων και εγκατεστημένων επιχειρήσεων των οργανωμένων ΒΙΠΕ. Ο ΠΑΣΕΒΙΠΕ έχει κάνει ήδη ένα πολύ καλό ξεκίνημα και προσπαθεί με την τακτική παρουσία του σε όλες τις πόλεις με ΒΙΠΕ να συζητήσει, να εκτιμήσει και αναλύσει τα θέματα και να θέσει ιεραρχήσεις.

Ο κ. Μαντάς τόνισε ότι οι ΒΙΠΕ ξεκίνησαν πριν από 50 χρόνια σαν μια απλή χωροθετική οργάνωση επιχειρήσεων, αλλά πλέον οι συνθήκες έχουν αλλάξει ριζικά το τοπίο, κατά συνέπεια είναι ανάγκη να περάσουμε στην επόμενη μέρα των Επιχειρηματικών Πάρκων που θα διαθέτουν δομές και υπηρεσίες ικανές να διαμορφώσουν ένα περιβάλλον φιλικό προς το επιχειρείν.