Ομιλία  κ. Πέτρου Μαντά, Προέδρου ΠΑ.Σ.Ε.ΒΙ. ΠΕ  στο Olympia Forum 2023

Με την ευκαιρία πραγματοποίησης  του Olympia Forum 2023 σε μια  περίοδο σημαντικών ευρωπαϊκών  αποφάσεων για την ανάδειξη της  βιομηχανίας  σε ηγέτη της  κλιματικής ουδετερότητα και της ψηφιακής μετάβασης, ευχόμαστε κάθε επιτυχία στις εργασίες του φόρουμ.

Το ερώτημα που σχολιάζουμε σε αυτό το πάνελ, δηλαδή πώς υλοποιούνται οι ευρωπαϊκές πολιτικές στην  Μεταποίηση και στις Βιομηχανικές Περιοχές της Δυτικής Ελλάδας, απασχολεί εδώ και καιρό  τον Σύνδεσμό μας.

Με την ευκαιρία και δυο πολύ συνοπτικά λόγια για μας:

Ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Βιομηχανικών Περιοχών, στα οκτώ σχεδόν χρόνια παρουσίας του, ένωσε με επιτυχία τις αγωνίες και αναζητήσεις των περίπου 2.000 εγκατεστημένων επιχειρήσεων στις Βιομηχανικές Περιοχές.

Στην ατζέντα των άμεσων προτεραιοτήτων του, περιλαμβάνονται τρία κρίσιμα θέματα: Πρώτον, η  εξασφάλιση των προϋποθέσεων για τη βιωσιμότητα και ανταγωνιστικότητα  των εγκατεστημένων επιχειρήσεων  

Δεύτερον, η φροντίδα εκσυγχρονισμού και προσαρμογής της καθημερινής λειτουργίας και συνολικότερων υποδομών των Βιομηχανικών Περιοχών στα ευρωπαϊκά πρότυπα.

Τρίτον, η  πρακτική ενημέρωση  για την προετοιμασία των εγκατεστημένων επιχειρήσεων στο πλαίσιο της  πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης.

Η ανάπτυξη συνεργασιών ανάμεσα στις εγκατεστημένες επιχειρήσεις ανά την Ελλάδα και η δημιουργία επιχειρηματικών clusters είναι επίσης ένας βασικός στόχος του Συνδέσμου..

                                Ευρωπαϊκές πολιτικές για τη βιομηχανία

Ας δούμε τώρα τις εφαρμοζόμενες ευρωπαϊκές πολιτικές για τη βιομηχανία:  Στο πλαίσιο της νέας δέσμης μέτρων για τη βιομηχανική πολιτική με ορίζοντα το 2030 που δρομολόγησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Μάρτιο του 2020, η ΕΕ επιδιώκει:

• Να καταστήσει τις βιομηχανίες της πιο ανταγωνιστικές σε παγκόσμιο επίπεδο
• Να αυξήσει την αυτονομία τους  με στόχο την μείωση της εξάρτησης της ΕΕ από τρίτους, για παράδειγμα όσον αφορά κρίσιμα υλικά και τεχνολογίες, τρόφιμα, υποδομές και ασφάλεια.  
• Να  ενισχύσει τις βιομηχανίες προκειμένου να αναλάβουν ηγετικό ρόλο  τόσο στην πράσινη όσο και ως προς  την ψηφιακή μετάβαση. 
• Να τις αξιοποιήσει για την ανάπτυξη αγορών, προϊόντων, υπηρεσιών που θα τονώσουν συνολικότερα την ευρωπαϊκή οικονομία.

Επιπλέον  στο πλαίσιο του «Βιομηχανικού Σχεδίου της Πράσινης Συμφωνίας για την εποχή των μηδενικών καθαρών εκπομπών» που ανακοινώθηκε τον Φεβρουάριο του 2023, η ΕΕ επιδιώκει  να επιταχύνει τη μετάβαση της βιομηχανίας σε μηδενικές καθαρές εκπομπές και της Ευρώπης στην κλιματική ουδετερότητα.                 

 Τα ειδικότερα, τρία μέτρα προς αυτήν την κατεύθυνση, είναι: 

• Η υλοποίηση της βιομηχανίας των μηδενικών καθαρών εκπομπών, με στόχο την αύξηση της παραγωγής καθαρών τεχνολογιών στην ΕΕ

• Η δραστηριοποίηση για τις κρίσιμες πρώτες ύλες
• Η μεταρρύθμιση του σχεδιασμού της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας

Και τα τρία μέτρα, υλοποιούνται σταδιακά με απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Ήδη τον  Ιούνιο του 2023, το Συμβούλιο καθόρισε τη διαπραγματευτική του θέση σχετικά με τις κρίσιμες πρώτες ύλες. Ο σχετικός κανονισμός, αποσκοπεί στην αύξηση και τη διαφοροποίηση του εφοδιασμού της ΕΕ με κρίσιμες πρώτες ύλες.

Σε ότι αφορά τη σημασία της βιομηχανίας της ΕΕ,  είναι γνωστό ότι κατέχει ηγετική θέση στις παγκόσμιες αγορές προϊόντων και υπηρεσιών υψηλής προστιθέμενης αξίας, όπως φαρμακευτικά προϊόντα, μηχανολογία, μόδα και ,αντιπροσωπεύει:

• πάνω από το 20% της οικονομίας της ΕΕ
• περίπου 35 εκατομμύρια θέσεις εργασίας
• το 80% των εξαγωγών αγαθών της ΕΕ

Η ΕΕ, δίνει επίσης μεγάλη έμφαση στην ανάπτυξη των οργανωμένων Βιομηχανικών Πάρκων με ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για τις επιχειρήσεις και ταυτόχρονα με έμφαση στην προώθηση της κυκλικής οικονομίας , της Βιομηχανικής Συμβίωσης και των επιχειρηματικών clusters. Στην Γαλλία, Ουγγαρία, Βέλγιο, Σκανδιναβικές χώρες θα συναντήσουμε εξαιρετικά παραδείγματα.

Δίνει επίσης μεγάλη έμφαση  στο νέο  οικονομικό  μοντέλο  Κυκλικής Οικονομίας,

την ανάπτυξη επενδύσεων γύρω από αυτήν και τη χρηματοδότησή τους.

          Ελλάδα: προσκόμματα στη  λειτουργία -ανταγωνιστικότητα  βιομηχανίας

Στην Ελλάδα, σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες βιομηχανικών φορέων δεν υπάρχει ακόμα η αναγκαία εξειδίκευση  της βιομηχανικής πολιτικής, ώστε να αρθούν τα μεγάλα προσκόμματα στην λειτουργία -ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας.

 Συγκεκριμένα:

• Η αναντιστοιχία προσφοράς και ζήτησης δεξιοτήτων εργαζομένων,

εξακολουθεί να δυσκολεύει τις βιομηχανίες στην εξεύρεση προσωπικού

• Το λειτουργικό κόστος  έχει αυξηθεί λόγω αυξήσεων στις τιμές α΄ και β΄ υλών
• Το  φορολογικό και ασφαλιστικό κόστος, παραμένει υψηλό
• Το ενεργειακό κόστος απειλεί ευθέως την ανταγωνιστικότητα , ενώ δεν έχει γίνει ακόμα δυνατή η αξιοποίηση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας από τις βιομηχανίες
• Η χρηματοδότηση  των επενδύσεων  παραμένει δύσκολη
• Η απονομή Δικαισύνης είναι ακόμα αργή.

Στον αντίποδα, έχει μειωθεί η  γραφειοκρατίας στις συναλλαγές των επιχειρήσεων με το δημόσιο, λόγω της ψηφιοποίησης των σχετικών διαδικασιών , έχουν διευρυνθεί οι  εξαγωγές και έχει βελτιωθεί το επιχειρηματικό κλίμα.

Βιομηχανική Περιοχή Πάτρας – Μεταποίηση στην Δυτική Ελλάδα

Μιλώντας ειδικότερα για μεταποίηση και Βιομηχανικές Περιοχές στην Δυτική Ελλάδα, η

Βιομηχανική Περιοχή Πάτρας, είναι μία από τις σημαντικότερες ΒΙΠΕ πανελλαδικά και από τα πλέον δυναμικά μέλη του Συνδέσμου μας.

Στο ερώτημα όμως , αν οι βασικές ευρωπαϊκές πολιτικές, υλοποιούνται  στην περίπτωση της  ΒΙΠΕ Πάτρας, αλλά και συνολικότερα στην μεταποίηση  της περιοχής μας η απάντηση είναι….σίγουρα όχι.

Πέρα από τα συνολικότερα προσκόμματα στη  λειτουργία και ανταγωνιστικότητα  της βιομηχανίας-μεταποίησης που προαναφέρθηκαν, οι εγκατεστημένες επιχειρήσεις καλούνται επιπλέον να λειτουργήσουν στο πλαίσιο ενός νέου Κανονισμού  Λειτουργίας με άμεσες επιπτώσεις για την βιωσιμότητά τους.

Βασικά χαρακτηριστικά του Κανονισμού είναι:

• Η αφαίρεση από τους Ιδιοκτήτες Γης του Δικαιώματος του Veto  από τη διαχειρίστρια των Επιχειρηματικών Πάρκων ΕΤΒΑ-ΒΙΠΕ και στον αντίποδα, η  αποκλειστική ευχέρεια της δεύτερης να επιβάλει ρυθμίσεις κατά την απόλυτη κρίση της.

• Η προδιαγεγραμμένη  αύξηση κοινόχρηστων δαπανών και λειτουργίας σε ακραία υψηλά επίπεδα για μέτριες μέχρι σήμερα υπηρεσίες και χωρίς καμία ουσιαστική δέσμευση ότι θα προκύπτουν από ανταγωνιστικές διαδικασίες -διαπραγματεύσεις  με δημοσίευση  και διαφάνεια
• Η πλήρης αποχώρηση της Πολιτείας από οποιονδήποτε εποπτικό ρόλο
• Η υποβάθμιση της λειτουργίας των Πάρκων σε μια ιδιωτική σχέση μεταξύ εγκατεστημένων επιχειρήσεων και της διαχειρίστριας και χωρίς δυνατότητα διαπραγμάτευσης των όρων διαχείρισης και κοινή συμφωνία ως προς τη διαμόρφωση των κοινόχρηστων δαπανών αλλά και την τιμολόγησή τους
• Η υποχρέωση των επιχειρήσεων να αποδεχθούν  την πώληση επιπλέον υπηρεσιών από την Διαχειρίστρια, στερούμενες κάθε άλλης επιλογής.

Σημειώνεται ότι όλα τα παραπάνω συμβαίνουν, παρά το γεγονός ότι οι επιχειρήσεις κατέχουν την συντριπτική πλειοψηφία γης στις ΒΙΠΕ.

Ο  Κανονισμός  Λειτουργίας, εγκρίθηκε μέσα από μια διαβούλευση και  μια ηλεκτρονική ψηφοφορία πρωτοφανώς αντιδημοκρατική και υποτιμητική για τους προσκαλούμενους σε αυτήν Ιδιοκτήτες Γης,  με άρνηση   του δικαιώματος ψήφου σε Ιδιοκτήτες Γης που δεν είναι οικονομικά ενήμεροι, χωρίς καθορισμένο εκλογικό σώμα, χωρίς δυνατότητα ελέγχου από τις επιχειρήσεις και χωρίς τις απαραίτητες πιστοποιήσεις αξιοπιστίας και εγκυρότητας.

Δεν γνωρίζουμε ακόμα επακριβώς αν και ποια από τα μέλη μας, τους  τοπικούς Συνδέσμους θα καταφύγουν στη Δικαιοσύνη για την προσβολή αυτής της διαδικασίας.

Σίγουρο είναι, ότι οι επιπτώσεις  για τις εγκατεστημένες μεταποιητικές επιχειρήσεις της Πάτρας από την αλλαγή των κανονισμών λειτουργίας. είναι εμφανώς αρνητικές, αγγίζοντας στα όρια της μη διασφάλισης της περιουσίας και των πολυετών επενδύσεων των επιχειρήσεων, όπως επίσης και των οικοπεδούχων.

Το πρώτο βήμα προς την κατεύθυνση έμμεσης «δήμευσης» των περιουσιών μας, έγινε ήδη με την παραχώρηση προς την Διαχειρίστρια -Εταιρεία Διαχείρισης του Επιχειρηματικού Πάρκου, όπως μετονομάστηκε, κοινόχρηστων οικοπέδων και χώρων που μέχρι πρότινος ανήκαν στους Ιδιοκτήτες της Γης στην συντριπτική τους πλειοψηφία, επιχειρήσεις, κατά την αναλογία του ποσοστού ιδιοκτησίας τους, όπως γίνεται στις πολυκατοικίες.

.Πράσινη ενέργεια / Βιομηχανική Συμβίωση/ Διαχείριση Αποβλήτων & Υδάτων 

Δεν θέλω να σας κουράσω με τον Κανονισμό που είναι άλλωστε αποτέλεσμα του νέου νόμου για τα ΕΠ επί του οποίου είχαμε διατυπώσει κάθετες αντιρρήσεις χωρίς καθόλου να ληφθούν υπόψη.

Η ΒΙΠΕ Πάτρας, είναι  δυνητικά ιδανικός χώρος για την Πράσινη ενέργεια, τη Βιομηχανική Συμβίωση την Ορθή Διαχείριση Αποβλήτων & Υδάτων, την   Εξοικονόμηση Ενέργειας αλλά και την Βιώσιμη Κινητικότητα, που συνιστούν βασικές ευρωπαϊκές πολιτικές.

Από τη δική μας πλευρά  συνεχίζουμε τις παρεμβάσεις προς τους αρμόδιους φορείς, ώστε να δοθεί προτεραιότητα στις μεταποιητικές επιχειρήσεις -μέλη μας  για την παραγωγή πράσινης  ενέργειας από φωτοβολταϊκά με εξασφαλισμένη ευρωπαϊκή χρηματοδότηση και διασύνδεση με το ηλεκτρικό δίκτυο, μέσω ενεργειακών συνεταιρισμών που προτίθενται να συστήσουν οι εγκατεστημένες επιχειρήσεις.

Στον τομέα της κυκλικής οικονομίας, η λειτουργία «Πράσινων Σημείων» εντός των ΒΙΠΕ θα μπορούσε να συμβάλει σε επενδύσεις ανακύκλωσης και ελαχιστοποίησης των απορριμμάτων με τη συμμετοχή όλων. Στον αναδυόμενο τομέα της ενεργειακής αξιοποίησης αποβλήτων, οι  ΒΙΠΕ έχουν γίνει αποδέκτες του άμεσου ενδιαφέροντος από πλευράς Πολιτείας και ιδιωτών για την ανάπτυξη επενδυτικών μονάδων στο πλαίσιο της βιομηχανικής συμβίωσης σύμφωνα με επιτυχημένα ευρωπαϊκά πρότυπα.

          Να λειτουργήσουμε στα επίπεδα των άλλων ευρωπαϊκών πάρκων

Όλα όμως τα παραπάνω, απαιτούν συνέργειες με την Πολιτεία και τις τοπικές αρχές και ειδική πρόβλεψη στον νέο Κανονισμό Λειτουργίας των ΒΙΠΕ.

Δεν είναι άλλωστε τυχαίο, ότι, Βιομηχανικές Περιοχές μέλη μας, που απολαμβάνουν καλύτερων υποδομών, πρωτίστως οι αυτοδιαχειριζόμενες, έχουν κάνει σημαντικά βήματα σε επίπεδο κεντρικών βιολογικών καθαρισμών, αυτόνομης ύδρευσης, υπηρεσιών καθαριότητας - αποκομιδής απορριμμάτων πηγαίνοντας ολοταχώς σε «πράσινες» λύσεις χωροθέτησης- ανακύκλωσης και όχι μόνον.

Αντίστοιχα, η Βιομηχανική Περιοχή Πάτρας, μπορεί να  λειτουργήσει  στα επίπεδα ευρωπαϊκών πάρκων, εφόσον η τρέχουσα και κάθε κυβέρνηση, λαμβάνει υπόψη της όλες τις παραγωγικές επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως μεγέθους και  υποστηρίζει τον ανταγωνισμό και την υγιή  επιχειρηματικότητα.

                     Πρόταση Σύστασης Εποπτικού Φορέα  για τις ΒΙΠΕ

Για το λόγο αυτό, προτείνουμε στο Υπουργείο Ανάπτυξης σειρά προτάσεων βελτίωσης του θεσμικού πλαισίου  με κυρίαρχη τη σύσταση μόνιμου  Εποπτικού Φορέα  από πλευράς Πολιτείας  για τις  Βιομηχανικές Περιοχές.

Η σύσταση του Φορέα προτείνεται είτε με προσθήκη στο Άρθρο 32 του νόμου 4982/22 (Εποπτεία Επιχειρηματικών Πάρκων) ή με τροπολογία του ιδίου νόμου  που θα προβλέπει τη σύσταση, μόνιμου Εποπτικού Φορέα για τα ΕΠ με πρωτοβουλία της Πολιτείας με αρμοδιότητες οιονεί ανεξάρτητης αρχής, ο οποίος με περιοδικούς και έκτακτους ελέγχους θα ελέγχει την τήρηση των υποχρεώσεων εκ μέρους των φορέων διαχείρισης και θα επιβάλλει κυρώσεις. 

Ο προτεινόμενος Φορέας θα έχει Συμβουλευτικές – Γνωμοδοτικές- Εποπτικές στο πλαίσιο διασφάλισης των βασικών αρχών, κανόνων και ενισχύσεων  της εκάστοτε εφαρμοζόμενης εθνικής βιομηχανικής πολιτικής.  Θα  παρακολουθεί και ελέγχει σε τακτική και σε έκτακτη βάση την εφαρμογή των βασικών αρχών, κανόνων και ενισχύσεων στο πλαίσιο της εθνικής βιομηχανικής πολιτικής στις επιχειρήσεις των ΒΙΠΕ.  Σε περίπτωση μη εφαρμογής ή παρακώλυσής τους  από τον Φ.Ο.Ε  θα δικαιούται να επιβάλλει κυρώσεις

Το αίτημα επαναβιομηχάνισης της χώρας στα ευρωπαϊκά πρότυπα είναι ένα αίτημα της εποχής. Συμπερασματικά  λοιπόν στο ερώτημα του « Πώς υλοποιούνται οι ευρωπαϊκές πολιτικές στην   Μεταποίηση και στις  Βιομηχανικές Περιοχές στην Δυτική Ελλάδα» η απάντηση για μας τις επιχειρήσεις των Βιομηχανικών Πάρκων, είναι:  Μέσα  και μόνον από ένα πιο φιλικό για τις  επιχειρήσεις θεσμικό πλαίσιο.